عاشورا گئجه سی ایدی شهر بیر پارچا عزا و ائو بیر پارچا سوسلوق و درد …
اؤز اؤزومه دئدیم بو دردین یالنیزلیغیندا و بوعزالی گئجه ده اوتوروم و اؤزومله عزادارلیق ائدیم . مه یه یالنیزجادا عزادارلیق ائتمک اولمازمی؟
اوتوردوم و بیر روضه اؤز اوره ییمه یازدیم:
… گؤزومون اؤنونو گؤز یاشی پرده کیمی توتموشدو… تکرارلی و عئینی زاماندا خاطیره لی دیجله و فرات های – کویونده - بو ایکی دوشمان کی یئددی مین ایل قدم به قدم تاریخ له بیرسفرده اولوبلار – یئنی چیغریلتی برپادیر.
ایستی و یاندیریجی چؤلو گؤرورم، اوتانجیل رنگده بیر سمانی ، قارا و ان یاندیریجی گونش ، اود تؤکن هاوانی ، و بیر رمل لی دنیزی کی اوفوقدان اوفوقا سره له نیبدیر و دالغالی آرخ کی یئنی بیر قانلا جوشلانیر و قدم به قدم دومدورو فرات لا یول بیردی.
و شمشیرلرکی هر طرفدن دیشاری چیخاریلیبدی و اوخلار هر بیر یئردن بوراخیلیب و قورولان چادیرلار اودا چکیلیب و ناکیشی لر تالان ائتمک فیکرینده. کینه لر اودلانیبلار و دوشمن لر هر یئرده پوسقون و دوست دا دوشمنین اویونجاغی . هاوا ان یانیقلی بیرحالدا و آغیر بیر قوربت ، دوشمن حاصیلسیز شوراکند کیمی ، چینقیل لار داغ ، سوسوزولوق جان یاندیران ، و دیجله قارا ، قودورموش ، یوروشجل و فرات قیرمیزی ، کین و اؤلوم سرحدّی ایشغال آلتیندا « دوشمانچالیق جریاندا» و ….
قورخورام اونون گوجلو و بؤیوک چؤهره سینه باخام .اوکس کی بیر بئله بیلمه مزلیق و پیسلیغین قورابانیدی. آیاق لارینا باخیرام کی حه له ده ایستیقامت له و دؤزومله دایانیب و بو بدن یوزلرجه ضربه نی آیاغا قالدیریب. قورخاخ و هیجاندان تیتررکن گؤزلریمی چکمه لر و رداسی نین اته ییندن اوسته آپاریرام ، ایندی ایسه ایکی دوشموش قوللارینا ، بیر اودوزان اینسان کیمی شمشیر الیندن دوشور. آمما سینیرلی پنجه لری حاصیلسیز تعصّوب له چالیشیر شمشیری ساخلاسین … شمشیرین دسته سینده قانلی بارماقلاری نین ایزی وارکی داخی …
…. دوشدو!
و او بیری الی ، حه له ده تکلیف سیز!
گؤزلریمی داهادا اوسته قالدیریرام :
بیر بویون کی عئینی « حرا» زیروه سی کیمی ، اوجا داغدان یوکسه لیب و تاریخین امان سیز ضربه لری اونا توخانیب،دهشتجه گوبسه نیب و یارالی دیر، آمما اییلمه ییب.
باخیشلاریمی شئریم شئریم سوزولن قاندان داها دا اوسته قالدیریرام بیردن بیره توستو و دومان چتری ! بیر توزجیل ، دولو و قارا بولود کیمی کی ائله بیل بیر پاتلاییشدان گؤیو بوسبوتون آلیب و داخی هئچ....!
اوره ییمی بیرپنجه ،وحشی سوییه ده اؤزچنگه سینده سیخیر.غیظ له بیرایتی دیشلرجییه ریمی دیشله ییر ، ایچه ریمدن یاندیران و ایستی توستو باشیما ساری یوکسلیر ، گؤزلریمی یاندیریر. اوتانماق و ایشکنجه منی آزارلاندیریر کی:
« وارام » کی «یاشاییرام» .
بو قدر « بیچارا اولماق » و « اولماق » یوکو بو قدر آغیر!
گؤز یاشی آمان وئرمیر . گؤره بیلمیرم.
گؤزومون اؤنونو یاش پرده سی توتوبدور.
اؤنومده هر شئی بیر موبهم لی قان و توزجیل شکیلده تیتره ییر.آمما حه له ده بیر سئوگی و اوتانجیل گؤزله مک له باخیرام.
بو توستو و بولودون قلبینده بیر شبح گؤرورم. بیر قارالتی و سوسقون چؤهره. پئرومته نین چؤهره سی ، اساطیری رب النّوع کی ایندی گرچکله شیب دیر.
هیجان و ذؤوق ،گؤزلریمین یاشینی قورودور. موبهم توستو کی منیم گؤزیاشیمدا تیتره ییر ، قیراغا گئدیر ، آیدینلاشیر و چؤهره سی نین قیریشلاری گؤرونور.
عجبا اونون ایلاهی سیماسینی گؤره جه یم می؟
نه قدربئله بیر دردی گؤرمک دؤزومسوزلوک دور ؟ بیر بئله اولای بیر چؤهره ده ؟ بیر چؤهره کی اینسانین بوسبوتون آزارلیغینی اونون مظلوم یاشایئشی نین کئچمیشینده حئکایت ائدیر. بیر چؤهره کی ....
نه دئییم؟....
ایسلام موفتیسی ، اونو تانری دینیندن چیخان بیر یابانچی و محمد(ص) یولونو پوزان آدیلا محکوم ائدیب و اونون اؤلومونه فتوا وئریبدی!
****************************
اطرافیندا جانی ایستی اؤلولردن سووای - کی اؤز قانلارینین ایچینده یاتیبلار- هئچ بیر کس اوندان دیفاع ائتمیر.
یالنیز و آزارلی پیکره کیمی قانین دالغاسیندان چؤلده باش قالدیریب و حه له تاریخ اوغروندا دوروبدور.
نه قاییدیر،
کی: هارا ؟
نه قاباغا گئدیر،
کی : نئجه؟
نه ساواشیر،
کی : نه یی نن؟
نه دانیشیر،
کی : کیمنن؟
و نه اوتورور
کی هئچ واخت!
آیاغ اوسته دوروب و تام چالیشیغی بو کی .... دوشمه سین.
بیر توخماق کیمی دوست – دوشمان ضربه لرینین آلتیندا ، تام یئرلرین اوش جل تانریلارین چککوشو آلتیندا ( خسرو ، دهقان ، موبد – گوج ، آلتون ، ایکی اوزدولوق – سیاست ، ایقتیصاد ، مذهب ) ، تاریخ بویو ، آدم نن تا .... اؤزونه دک!
چؤهره سینه یئنه ده گؤزومو تیکیرم . سوسقون و تانیش . بیر باخیش کی غمدن سونرا هئچ نه یوخ. حه له ده سوسوب .
دؤزه بیلمیرم . چوخ آغیردی.
« اولماغیمین» بوتووون اؤزونده سیندیریر و تیکه تیکه ائدیر.
قاچیرام!
آمما قورخورام یالنیز قالام .یالنیزاؤزومدن ،اؤزومو دؤزمکده ان اوتانجیل و ایشکنجه لی دیر.
کوچه یه باخیرام تا باشقا اینسانلارین قارانلیغیندا ایتم. شه هر های – کویونده اؤزومو دانلاماق سسینی دویمویام.
خالقلار فازلا چوخالیبلار و شه هر قالابالیقلی و قاینارکن آغلاییر.
چیغیر- باغیر سسلر، حزین حزین سئزلاماقلار ، الده کی عَلَم لر ، زنجیرلر و تیغه لر کی اینسانلار اونلاری اوز ، باش و بؤیورلرینه چالیرلار و اوزون ردا گئیمیش کیشی لر و ...
.... یالنیزجا و دیدرگین دوشرکن هر طرفه قاچیرام. بونون یاخاسی نین گوشه سیندن یاپیشیرام ، اونون رداسی نین اته ییندن یاپیشیرام ، سوروشورام . تام ایسته ییمله سوروشورام ، گؤز یاشی و درد ایچینده بوغولورام.
- بو کیشی کیم دیر؟
- دردی ندیر؟
بو یالنیز اینسان تاریخینین واریثی ، زامانین آل بایراغی نین واریثی ، بس نییه یالنیز؟
- نه ائدیب کی؟
- نه چکیب کی؟
منه سؤیله یین :
آدی ندیر؟
هئچ بیر کس
سوروما جاواب وئرمیر!
گؤزومون اؤنونو گؤز یاشی پرده کیمی توتوبدور....
یازار: دوقتور شریعتی
کؤچورن: اسفنديار سپهري